 |
|
OD EMBARGA DO RATNOG RAZARANJA JUGOSLOVENSKE PRIVREDE Štete od sankcija i od rata veće od 200 milijardi dolara Direktne i indirektne štete od međunarodnih sankcija koje su SR Jugoslaviji uvedene 1992. godine procenjuju se na oko 95 milijardi dolara. - Prve nezvanične procene ratnih šteta u najnovijoj agresiji NATO članica, predvođenih Amerikom, pokazuju gubitak od oko 100 milijardi dolara. - Pokušaj uništenja i privrede i stanovništva Sankcije Saveta bezbednosti UN uvedene SR Jugoslaviji 30. maja 1992. godine Rezolucijom 757, zatim pooštrene novom Rezolucijom 787 od 16. novembra 1992. godine, suspendovane su početkom decembra 1995. godine. Za gotovo četiri godine primene, međunarodnim embargom nije se uspelo da se potpuno parališe Život jugoslovenske privrede i stanovništva. Međutim, materijalna šteta, kao neizbežna ekonomska cena zaustavljanja privrednog razvoja SR Jugoslavije, veoma je velika. Savezni zavod za statistiku i Savezni zavod za razvoj i ekonomsku politiku Savezne vlade sačinili su, kroz istraživanja, analize i procene, proračun štete koju je jugoslovenskoj privredi i stanovništvu naneo pokušaj potpune izolacije naše zemlje. Podaci su već poznati javnosti, pošto su objavljeni relativno brzo posle okončanja primene sankcija. Reč je o direktnom gubitku od oko 65 milijardi dolara. nastalom u periodu od 1991. godine (u novembru te godine uvedene prve sankcije Evropske Unije) do decembra 1995. godine kada su suspendovane sankcije Saveta bezbednosti UN. Ako se tom iznosu dodaju i gubici koji su svakako načinjeni zbog zadržavanja spoljnog zida sankcija od strane Sjedinjenih Američkih Država i posle 1995. godine, pa ako se uračunaju i najnoviji gubici nastali besomučnim razaranjem čitave zemlje u NATO ratnoj agresiji koja je počela 24. marta ove godine, onda se ukupni materijalni gubici mogu računati na oko 200 milijardi dolara. Sankcije krive za pad standarda Preciznije računice pokazuju (prema statističkim podacima) da bi osim direktne materijalne štete u gotovo četvorogodišnjem periodu primene sankcija u iznosu od oko 65 milijardi dolara, valjalo uračunati i gubitak od oko 22 milijarde dolara, pošto je toliko izgubljeno zbog prekida međurepubliekih veza od 1991. godine raspadom ranijeg jugoslovenskog tržišta, kao i iznos od 7,5 milijardi dolara koji je SRJ morala da potroši za pomoć izbeglicama iz Hrvatske i BiH. Drugim rečima, kada se sve sabere dolazi se do izgubljenih 95 milijardi dolara. Što se stanovništva tiče, ogromna većina ljudi mogla je period sankcija da zapamti po drastičnom padu nivoa životnog standarda, gubitku posla i odlazak na prinudne odmore. Tako su Jugosloveni u prvoj polovini 1992. godine, kada su uvedene sankcije UN, imali nacionalni dohodak od oko 2.500 dolara po stanovniku da bi kraj 1995. godine dočekali sa prepolovljenim dohotkom od oko 1.300 dolara. I dok se na prinudnim odmorima tokom četiri godine nalazilo 800.000 do milion zaposlenih Jugoslovena, ukupni nacionalni bruto proizvod smanjen je sa oko 26 milijardi dolara u 1991. godini na oko 12 milijardi dolara u 1995. godini. Izmenjena struktura stvaranja društvenog proizvoda ogledala se i u tome što su umesto industrijske proizvodnje koja je imala dominantno učešće, značajnije mesto zauzele proizvodnja hrane i električne energije i to uglavnom za domaće potrebe. Ukupan jugoslovenski izvoz koji je u 1991. godini iznosio oko 4,7 milijardi dolara, sveden je na oko 1,5 milijardi dolara u 1995. godini. Bombardovanje industrijskih zona Sve to kao da nije bilo dovoljno u razaranju jugoslovenske privrede, bar prema zamislima onih koji su pristalice kažnjavanja i privrede i stanovništva. Stoga je na vitalnost naše privrede koja se nesumnjivo dokazala svih ovih godina pod najtežim uslovima poslovanja, uzvraćeno bombama. Ovog puta ratnom agresijom koju suNATO članice, predvođene Amerikom, započele u noći 24. marta. Zgarište umesto fabričkih hala moćnih industrijskih zona kao što su one u Nišu, Valjevu, Kruševcu, Smederevu, Pančevu i mnogim drugim krajevima Jugoslavije, porušeni brojni infrastrukturni objekti, od mostova, pruga i puteva do postrojenja za preradu i uskladištenje nafte i gasa - sve je to samo deo neprocenjivih šteta koje se nanose jugoslovenskoj privredi na vrlo direktan način. Prema prvim, nezvaničnim statističkim procenama, direktne i indirektne štete od ratnog razaranja SR Jugoslavije već premašuju stotinu milijardi dolara. Da li će dosadašnje posledice razaranja zadovoljiti apetite onih koji su pristalice kažnjavanja jedne zemlje i stanovništva i to uključujući sve načine: od međunarodnog embarga do ratnog razaranja? Sudeći po dosadašnjem upornom opstanku jugoslovenske ekonomije uprkos stalnim pokušajima razaranja, ne treba očekivati da će im biti pruženo zadovoljstvo uživanja u nesreći našeg naroda i domaće privrede. Slobodan Milosavljević, ekonomista, o šansama za zapošljavanje Nisu dobre odluke donete preko noći BEOGRAD - Sve dok traje agresija na našu zemlju teško mogu da se donesu prave odluke o tome u koje proizvodne programe treba ulagati sredstva i kakva mala i srednja preduzeća osnivati. Sad nije pravi momenat da se traže najbolja rešenja za upošljavanje radnika koji se ostali bez posla jer se preko noći ne odlučuje o tako važnim pitanjima - kaže za "Blic" Slobodan Milosavljević, stučnjak Instituta za tržišna istraživanja. -Stoga bi bilo dobro da se sačeka kraj rata i u skladu sa našim potrebama i tržišnim opredeljenjima izabaru najbolji proizvodni programi. Takođe, smatra Milosavljević, sa velikim oprezom treba odlučivati i o preusmeravanju industrijskih radnika na poljoprivednu prizvodnju. - Bez obzira što je taj projekat za pohvalu ne bi smeli da se zadovoljimo time da se radniku da motika i da on krene na njivu. Potrebno je obezbediti sve ono što će tim poljoprivrednicima garantovati da će im mehanizacija i sve neophodno za proizvodnju na vreme biti isporučeno, a proizvodi okupljeni po garantovanoj ceni. Samo u takvim uslovima moći će da se proizvedu tržišni viškovi poljopivrednih proizvoda koji će svojim kvalitetom i cenom bit konkuretni inostranom tržištu. U zamenu za takvu robu mogli bi da sa inostranog tržišta nabavimo ono što će nam biti neophodno, na prvom mestu sirovine i energente, ocenjuje Milosavljević. Kako bi "Maršalov plan" uticao na jugoslovensku valutu? Dinar vezan za evro BEOGRAD - Istraživač briselskog Centra za evropske studije Danijel Gros predložio je nedavno da, po prestanku NATO agresije, balkanske zemlje kao najbolji način za uspostavljanje valutne stabilnosti usvoje evro. Prema predlogu Grosa, u prelaznom periodu važio bi sistem "valutnog borda" uz podršku Evorpske unije koja bi obezbedila stopostotno pokriće dajući balkanskim zemljama beskamatne zajmove. Prof BK univerziteta i član "Grupe-17" Boško Živković, jedan od ekonomista koji su prilikom poslednje devalvacije dinara zagovarali koncept vezivanja za evro, o ovom predlogu kaže: - Sistem "valutnog borda" u novije vreme pokazao se kao dobar na primerima Estonije i Bugarske, a na širem prostoru npr. Argentine. I ovakvo rešenje, međutim, ima negativne efekte, jer ukida deo ekonomskog suvereniteta da bi razlozi njegovog odbijanja mogli biti prevashodno političke prirode. Po rečima Živkovića, monetarni suverenitet, koji po klasičnoj definiciji pretpostavlja postojanje nacionalne valute sa autonomnim kursom i obavezu da se sva plaćanja u zemlji vrše u toj valuti, u potpunosti ne postoji ni u razvijenim zemljama sa stabilnom ekonomijom. - Najveća mana modela "valutnog borda" je u tome što on predstavlja "gvozdenu košulju" za nacionalne monetarne vlasti, jer ukida mogućnost diskrecionog odlučivanja. Otuda bi za prihvatanje ovakvog modela najveću prepreku predstavljala u nas veoma izražena mitologija nacionalnog suvereniteta - kaže Živković. Bez obzira koji model "Maršalovog plana" bude usvojen, smatra on, sasvim je sigurno da strane investicije neće ići preko naših banaka, već preko posebne finansijske institucije poput Balkanske razvojne banke i slično. Naše banke od "Maršalovog plana" mogu očekivati samo sekundarne uticaje. Nepoverenje stranih investitora nije posledica samo nedovoljne sposobnosti naših banaka, već i visokog stepena korupcije i neodgovarajuaeg kvaliteta i kvantiteta državnih institucija - smatra Živković. SAVEZNA VLADA PRIHVATILA MIROVNI PREDLOG, 04. juna (Tanjug) BEOGRAD - Savezna vlada je u četvrtak dala punu podršku Odluci Narodne skupštine Republike Srbije o prihvatanju predloga za mir Viktora Černomiridina, ličnog predstavnika predsednika Ruske Federacije Borisa Jeljcina, i Martija Ahtisarija, predsednika Finske i predstavnika Evropske unije i Ujedinjenih nacija. Savezna vlada je sa svoje strane prihvatila mirovni predlog predstavnika Ruske Federacije i Evropske unije, budući da se njime garantuje suverenitet i teritorijalni integritet Savezne Republike Jugoslavije, onemogućava terorističko i separatističko delovanje i zaustavlja agresija na našu zemlju, stradanje stanovništva i razaranje nacionalnog bogatstva. Savezna vlada ocenjuje posebno značajnim to što se odlučivanje prenosi u Ujedinjene nacije, na osnovama Povelje UN. Ovakva odluka je još jedna potvrda trajne orijentacije Savezne Republike Jugoslavije za mir, stabilnost i rešavanje svih pitanja političkim sredstvima, saopštilo je Savezno ministarstvo za informisanje. YUGOSLAV GOVERNMENT ACCEPTS PEACE PROPOSAL, 04. jun (Tanjug)
BELGRADE - The Yugoslav government, chaired by Prime Minister Momir Bulatovic, Thursday lent full support to the decision taken by the Serbia Assembly to accept the peace proposal of special Russian presidential envoy Viktor Chernomydin and European Union and United Nations envoy, Finnish President Martti Ahtisaari. The Federal Government, for its part, accepts the peace proposal of representatives of the Russian Federation and the European Union, as it guarantees the sovereignty and territorial integrity of the FR of Yugoslavia, prevents the terrorist and separatist activities and ends aggression on our country, the sufferings of the population and the destruction of the national resources. The Federal Government assesses as especially important the fact that decision-making is being shifted to the United Nations, on the basis of the U.N. Charter, a released statement said. The decision is a further confirmation of the lasting commitment of the FR of Yugoslavia to peace, stability and the resolution of all issues by political means, the statement set out. MAROVIĆ - MIROVNI PREDLOG PRIMAMO S ODOBRAVANJEM I OLAKŠANJEM, 04. juna (Tanjug)
PODGORICA - Odluku Skupštine Srbije o prihvatanju mirovnog predloga za Kosmet primamo sa odobravanjem, olakšanjem i nadom, izjavio je predsednik crnogorskog parlamenta Svetozar Marović. On je, u ime kolega poslanika, na početku sednice republičke skupštine, ponovio jednodušan stav najvišeg zakonodavnog tela Crne Gore - da je za mir i da će samom miru dati snagu.
MONTENEGRO HAILS KOSOVO AND METOHIJA INTERNATIONAL PEACE PLAN, 04. jun (Tanjug)
PODGORICA, Montenegro - Montenegrin Parliament Speaker Svetozar Marovic said Thursday that Montenegro had received with approval, relief and hope the Serbian parliament's decision to accept an international peace plan for Kosovo and Metohija.Addressing a parliament session, Marovic said that Montenegro's parliament was unanimous in its support for peace. Rim, 24. maja (Tanjug)
Italijanska glasila i danas izveštavaju o neprestanom NATO bombardovanju SRJ, što prouzrokuje veoma otežano snabdevanje stanovništva širom zemlje strujom i vodom.
Tim povodom milanski dnevnik "Korijere dela sera" piše da "svaki rat ima svoje heroje, a ovih ratnih dana u SRJ pravi heroji su tehničari i ostalo osoblje Elektroprivrede Srbije, koji čine nemoguće da posle specijalnih grafitnih bombi NATO-a vrate svetlo u domove širom zemlje".
Zato su brojne i poruke preko Interneta u kojima se izražava zahvalnost zaposlenima u Elektroprivredi, koji i u izuzetno teškim, gotovo nemogućim uslovima, ćine sve da građani SRJ u što je moguće kraćem periodu dobiju svetlo, "posle tepiha inteligentnih, specijalnih, sofisticiranih grafitnih NATO bombi", piše "Korijere dela sera".
NATO PRIZNANJE Pri nedavnom namernom napadu na kinesku ambasadu na Novom Beogradu, SAD su testirale svoje novo oružje, po planu koji su, prema jednom američkom senatoru, zamislili DIA (Vojna obaveštajna služba SAD) i ministar Koen! List "Vojska" podseća da je tada strategijski bombarder B2 "spirit" ispalio četiri projektila nove tehnologije, punjena zloglasnim DU koji uništava poluprovodnike. Naime, trebalo im je, specijalno, da unište centar za osmatranje i obaveštavanje ambasade, elektronski centar i prostorije vojnog atašea.
Ipak, najčešće se radioaktivna municija ispaljuje iz američkog aviona A 10 A tanderbolt îî. Reč je, prema Stevanu Kordi, vojnom novinaru i publicisti, o jurišnom avionu koji je namenjen za dejstva protiv tenkova. Najvažnije mu je oružje sedmocevni top kalibra 30 mm i 1174 granate. U njima se krije glavna snaga: osiromašeni uranijum ima veću probojnost pri gađanju oklopa i bunkera...
Neko se u SAD dosetio da osiroomašeni uranijum, inače nuklearni otpad, "korisno" upotrebi po ratištima širom sveta. "Zaboravoli" su samo to da se pri udaru u cilj stvaraju aerosoli, čestice koje se vazduhom šire daleko... do ekološkog pakla! Avion A 10 A je, dakle leteći zločinac.
Srećom, spor je, a mora da leti na malim visinama: dakle dobra meta za naš PVO. Nad Kosovom i Metohijom oborena su dva takva aviona, a neki su oštećeni i prisilno se spuštali u susednim državama, sejući usput i po njima radioaktivna zrna...
Bestidnost su, NATO glasnogovornici, pokušali da prodaju svetskoj javnosti kao vrlinu, tvrdeći da upravo Vojska Jugoslavije koristi radioaktivnu municiju, pa čak i hemijsko oružje. Štab Vrhovne komande je to ubedljivo demantovao, pogotovu što su na više mesta, koja su bila izložena vazdušnim udarima alijanse, nađeni ostaci američke radioaktivne municije. Flagrantan dokaz da se baš tako popločava put do "novog svetskog poretka".
Stručnjaci na ovo pitanje nude uverljiv odgovor. On glasi: Posle bombardovanja pančevačke hemijske industrije, oblaci sa štetnim materijama podigli su se na visinu od 1.000 do 1.500 metara. To je otrovnim jedinjenjima omogućilo da dugo budu u vazduhu pre nego što padnu na zemlju. Tako se desilo da se otrovni oblaci nađu daleko od mesta gde su nastali. Potvrda ovakve tvrdnje naših stručnjaka upravo je stigla. Inostrana sredstva javnog informisanja tvrde da su stručnjaci u Solunu, u severnoj Grčkoj, izmerili aerozagađenje 15 odsto veće od uobičajenog, dok je nad Rumunijom zabeleženo povećano prisustvo amonijaka.
NOVI NASRTAJI NA OZONSKI OMOTAČ ZEMLJE Freon i halon se u atmosferi zadržavaju od 60 do 120 godina.- Zašto razvijene zemlje ćute o narušavanju ozonskog omotača iznad naše zemlje
Jugoslovenska vlada je nedavno upozorila svetsku javnost, u prvom redu zemlje članice NATO, na oslobađanje štetnih gasova dejstvom borbene avijacije alijanse iznad naše zemlje i na razorno dejstvo projektila na stratosferski ozonski omotač. Smisao ovog upozorenja jeste u činjenici da posledice oštećenja Zemljinog omotača koji nas štiti od pogubnog UV-B zračenja neće osetiti samo stanovnici Jugoslavije veaćnaprotiv i pre svih ljudi i eko-sistemi u zapadnoj Evropi, SAD, Kanadi i Skandinaviji pošto se ta oštećenja dešavaju izvan oblasti na koju se deluje.
Sadržaj freona i halona, zagađujuaih materija za koje se smatra da imaju dominantnu ulogu u ošteđenju ozonskog omotača, ovakvim dejstvima se povećava i, prema proceni stručnjaka, u stratosferi se zadržava narednih 60 do 120 godina. Treba da prođe još 50-80 godina da bi se sadržaj ozona u atmosferi stabilizovao, i to pod uslovom da ne dođe do novih, većih, oštećenja.
Ozbiljna oboljenja
Poznato je da maksimalna dozvoljena koncentracija ozona za osam časova ne sme da pređe 60 milijarditih delova zapreminske jedinice vazduha. U suprotnom, veće količine mogu da izazovu ozbiljna oštećenja organa za disanje i bolesti očiju, pre svega kataraktu. Duže izlaganje sunčevim zracima u područjima gde je ozonski omotač najistanjeniji u velikom broju slučajeva može da provocira rak kože.
Kolika je koncentracija ozona i kakvo je stanje omotača zna se u zemljama gde se ta ispitivanja i merenja rutinski obavljaju i s tim bi svakako trebalo da upoznaju svetsku javnost, a ne da kriju istinu o dalekosežnim posledicama koje donosi "vazdušna kampanja" nad našom zemljom. Stanovništvo severne Zemljine hemisfere bi tim pre trebalo upoznati s tim jer dolazi leto kada je i dejstvo UV-B zračenja kroz ozonske rupe najopasnije.
Stručnjaci navode kao moguće uzroke niskog sadržaja ozona u atmosferi i jedinjenja antropogenog porekla, hlorofluorougljovodonike, ali i prirodne faktore kao što su aktivnosti Sunca i erupcije vulkana.
Gasovi staklene bašte
Do sada su na vrhu crne liste uništavača ozonskog omotača bili gasovi s efektom staklene bašte među koje su naučnici svrstali ugljen-dioksid, azot-suboksid, troposferski ozon, metan i hlorofluorougljenike, koji žive u atmosferi od nekoliko časova pa i duže od jednog veka. Zemlje visokog standarda su upozoravale da ovaj omotač naše planete uništavaju omiljeni predmeti njihovih stanovnika: veliki frižideri, sprejovi i automobili s bušnim auspusima.
Kada je svet zazvonio na uzbunu pristupilo se potpisivanju mnogobrojnih konvencija, protokola i sporazuma o smanjenju upotrebe materija koje izazivaju oštećenje ozonskog omotača naše planete. Najnoviji događaji su, nažalost, pokazali da su upravo zemlje najveće zagovornice zaštite od kataklizmičnih pojava prve prekršile obavezujuće akte, a o najnovijem ataku na omotač posredstvom avijacije NATO za sada se nijedna od njih nije oglasila.
|